Tên gọi và xuất thân

Đức Vua Bà có tên húy là Loan [2]; là một người con gái thôn Đào nổi tiếng xinh đẹp đoan trang.

Nhập cung

Theo bia Cố Lập Bi Ký dựng năm 1866 hiện còn bảo lưu được:

Sau khi về làm vợ của vua Trần Nhân Tông, được vua nhất mực sủng ái tuy nhiên do bệnh tật mà không thể sinh con nối dõi cho vua, từ chốn thâm cung Đức Phi nhớ về quê hương còn khốn khó, muốn làm chuyện giúp dân nghèo, giúp quê hương, bà xin vua được xuất cung trở thành dân thường và được vua chấp thuận.

Hồi Hương

Đối với Nhà Trần thì bà là 1 Hậu phi nhạt nhòa nhưng đối với nhân dân thì bà có công đức vô cùng lớn, được suy tôn như 1 vị thánh.

• Vì nhân dân mà bà từ bỏ gấm vóc cung son.
• Vua ban bổng lộc tước hiệu trước khi hồi hương nhưng bà không nhận chỉ dám xin một mẫu chín xào để lập chợ cho dân.
• Với mảnh đất từ đình Thị (thôn Thị) đến chùa cũ của làng, bà mở chợ cho 3 thôn Cầu - Đào - Thị buôn bán, làm ăn.
• Bà còn dạy dân trồng dâu chăn tằm, làm đồ gốm và làm bánh bột lọc để cải thiện đời sống.

Từ đó khu vực này cảnh sắc bốn mùa sầm uất, nhộn nhịp. Mọi người biết đến với tên Vùng Ngụ, do vậy cũng có thể coi bà là bà tổ của vùng.